God, gezin en vaderland

In 1903 overleed de dichter, schrijver, predikant en hoogleraar Nicolaas Beets. Het voelde, schreef een krant, alsof er een goede vriend was heengegaan. Zijn dood luidde het einde in van een tijdperk. Beets wás de negentiende eeuw. Zijn leven bestreek bijna negentig jaar, van koning Willem I tot koningin Wilhelmina. Voor de meeste Nederlanders is zijn naam onlosmakelijk verbonden met de Camera Obscura (1839), de bundel schetsen en verhalen die hij onder het pseudoniem Hildebrand publiceerde. Geen ander Nederlands boek uit de negentiende eeuw werd zo vaak herdrukt. Maar Beets was veel meer. Zijn leven lang hield hij vast aan de burgerlijke idealen uit zijn jeugd: God, gezin en vaderland. Mede daardoor groeide hij uit tot een nationaal icoon. Door de nauwkeurigheid waarmee hij zijn bestaan heeft geboekstaafd, is hij niet alleen een chroniqueur van zijn eigen leven, maar van de hele negentiende eeuw. Rick Honings (1984) is neerlandicus en Scaliger-hoogleraar aan de Universiteit Leiden. Hij is een specialist op het gebied van de negentiende-eeuwse Nederlandse en de Nederlands-Indische literatuur. Eerder publiceerde hij onder meer De dichter als idool. Literaire roem in de negentiende eeuw (2016) en De ontdekking van Insulinde. Op reis in Nederlands-Indië in de negentiende eeuw (2023), dat op de shortlist van de Libris Geschiedenis Prijs 2024 stond. Over De ontdekking van Insulinde : ‘Hij onthoudt zich van een waardeoordeel en geeft zo een prettig ongefilterde kijk op het verleden.’ Nell Westerlaken, de Volkskrant ‘Honings gaat mooi op zoek naar andersoortige stemmen: die van vrouwen, van kinderen en van de overheersten.’ Trouw ‘In de hedendaagse discussie over de Nederlandse aanwezigheid in Indonesië is dit boek van grote betekenis, dankzij het rijke, historische perspectief dat Honings schetst, met tal van veelzeggende observaties.’ Kester Freriks, NRC •••• ‘Een geweldige expeditie!’ Adriaan van Dis ‘Honings schreef een pijnlijk, maar verhelderend boek.’ Historisch Nieuwsblad